چطور از گاز گرفتگی و نشت گاز در امان بمانیم؟

همان طور که میدانید بیشتر مرگ و میرهای ناشی از گاز گرفتگی  و نشت گاز(بوی گاز و نشت و راهکار) به دلیل رعایت نکردن اصول ایمنی هنگام استفاده از وسایل گرمایشی است. در این مقاله ما میخواهیم در مورد بوی گاز ونشتی آن و راهکارها، دستگاه های هشدار دهنده نشت گاز و نکات لازم دیگه برای جلوگیری از گاز گرفتگی صحبت کنیم. 

گاز منوکسید کربن چیه و چگونه بوجود میاد؟

نوع فراورده ها در واکنش سوختن سوخت های فسیلی، به مقدار اکسیژن در دسترس بستگی داره. اگر مقدار اکسیژن کافی باشه، سوختن کامل انجام شده و گاز دی اکسید کربن و بخار آب تولید میشود. اما اگرمقدار اکسیژن کم باشد، سوختن ناقص انجام میشود و گاز مونوکسید کربن به همراه دیگر فراورده ها تولید میشود و باعث گاز گرفتگی و نشت گاز می شود . گاز منوکسید کربن با فرمول شیمیایی (CO) بی رنگ ، بی بو و بی مزست و به همین دلیل به سادگی نمیشه اون رو تشخیص داد. این گاز بسیار سمی و کشنده و خطرناکه و حتی در مقادیر بسیار کم میتونه باعث مرگ بشود. به همین دلیل این گاز رو یه خفه کننده شیمیایی می نامند.

انسان برای تنفس نیاز به اکسیژن دارد .اگه وسایل گاز سوز به صورت ناقص بسوزند و تولید گاز منوکسید کربن کنند، انسان مسموم میشود. چون میل ترکیبی هموگلوبین خون با این گاز بسیار زیاد و بیش از ۲۰۰ برابر اکسیژن است. به همین دلیل مولکول های اون پس از اتصال به هموگلوبین از رسیدن اکسیژن به بافتهای بدن جلوگیری میکنند. این امر باعث مسمومیت میشود وسامانه عصبی رو فلج میکند و قدرت هرگونه اقدامی رو از فرد مسموم میگیره و بدین ترتیب باعث مرگش میشود.

وسایل گازسوز برای روشن شدن و سوختن مناسب به هوا احتیاج دارند و دودکش تنها راه ارتباطی اونها با فضای خارج از محیط ساختمان می باشد . برای اینکه مطمئن بشویم دودکش عملکرد مناسبی در بوی گاز و نشت آن و راهکارها دارد ۳ آزمایش زیر را می توان به کار برد :

1 – اولین و ساده ترین آزمایش جهت بررسی در گاز گرفتگی و نشت گاز عملکرد مناسب هر دودکش دست زدن و لمس ان می باشد. اگر دودکش سرد باشه نشان دهنده این است که گازهای سمی حاصل از احتراق وسیله گازسوز از آن عبور نمیکند و این زنگ خطری برای شما می باشد. اما وقتی وسیله گازسوز درست کار میکند دودکش باید داغ باشد .

2 – آزمایش دوم استفاده از شمع و یا شعله کبریت در محل دریچه و مبدأ دودکش در محل استفاده است. برای این کار کبریتی روشن در ابتدای دریچه قرار میدهیم اگه شعله به سمت داخل دودکش کشیده بشود به این معنی است که دودکش به درستی کار میکند و مکش مناسبی دارد ولی اگه تغییری در شعله ایجاد نشود نشان دهنده مکش نامناسب دودکش می باشد که باعث گاز گرفتگی می شود .

3 – اگر خونه ای جدید خریدید و یا اجاره کردید قبل از وصل کردن وسایل گازسوز به دودکش، به دقت مسیر دودکش ها رو با یک وزنه و طناب محکم از پشت بام تا محل دریچه و مبدأ دودکش کنترل کنید تا مطمئن بشوید که کاملاً بازهستند.

نشتی گاز و دلایل آن چیست؟

انتشار گاز در فضا رو نشتی گاز میگویند .گاز گرفتگی دلایل مختلفی میتواند داشته باشد. با رعایت ۳ نکته مهم زیر تا حد بسیار زیادی میتوانیم از نشتی گاز در امان بمانیم.

نکته اول این است که اگه تا یه مدتی نمیخواهید از وسیله گازسوزی در منزلتان استفاده کنید مثل فصل تابستان پس حتما شیرهای مصرف ان رو با درپوش کاملا ببندیدتا باعث گاز گرفتگی و نشت گاز نشود. چون ممکن است در صورت استفاده نکردن از درپوش به طور اتفاقی زمانی این شیر باز بشود و گاز از لوله به محیط نشت کند.

نکته دوم اینکه درجلوگیری از گاز گرفتگی و نشت گاز از شلنگ های لاستیکی استاندارد چند لایه مخصوص گاز که کاملا سالم باشد یا لوله های مسی استفاده کنید. شلنگهای لاستیکی با ترکیبات نفتی و گازی وارد واکنش شده و خیلی سریع فاسد میشوند. همچنین دقت کنید که طول شیلنگ گاز نباید از یک متر و نیم بیشتر باشد.

نکته سوم اینکه یادتان باشد در بوی گاز و نشت آن و راهکارها برای محکم کردن شلنگهای گاز در محل اتصالشون به وسایل گازسوز و همچنین محل اتصالشان به لوله کشی گاز حتماً از بستهای فلزی استاندارد استفاده کنید. چون در صورت عدم استفاده از این بست ها ممکنه یلنگ جدا شده و نشت گاز رخ بدهد.

 

چطور آزمایش نشت یابی گاز رو انجام بدهیم؟

برای انجام این آزمایش مقداری آب درون ظرفی بریزید و بعد مقداری پودر شوینده، صابون و یا مایع ظرفشویی به آن اضافه کنید تا کف تشکیل شود. سپس مقداری از ان رو به وسیله اسفنج و یا ابر بر روی محل های اتصال بست وسیله گازسوز و همچنین بر روی شلنگ و یا لوله گاز بریزید. در صورتی که بر روی این محل ها حباب تشکیل بشود نشان دهنده نشت گازمی باشد.

هشداردهنده گاز منوکسید کربن چیه؟

هشدار دهنده گاز منوکسید کربن یک دستگاه الکترونیکی است که برای آشکار سازی گاز منوکسید کربن به کار برده میشود. در صورتی که این گاز در محیط خانه یا محل کار انباشته بشود دستگاه هشدار دهنده گاز سمی مونوکسید کربن با بوق بلند خود ساکنین را از وجود این گاز سمی مطلع میکند. نصب حداقل یک دستگاه هشداردهنده گاز مونوکسید کربن در منازل میتواند از حوادث زیادی جلوگیری کند. این دستگاه دارای چند بخش اصلی است که عبارتند از: حسگر گاز منوکسید کربن، پردازشگر و بوق.

حسگر

اولین و مهمترین کاری که در یک دستگاه هشدار دهنده گاز منوکسید کربن صورت میگیرد، بوی گاز و نشت و راهکار شناسایی گاز مونوکسید کربن در فضاست.  شناسایی گاز مونوکسیدکربن و نشتی آن رو حسگر دستگاه انجام میدهد. هر قدر شناسایی گاز منوکسید کربن با دقت بیشتری صورت بگیرد، عملکرد دستگاه در تعیین زمان اعلام خطر نیز صحیح تر  و به موقع تر خواهد بود.

پردازشگر

بوی گاز و نشت و راهکار سیگنال الکتریکی بدست آمده از حسگر گاز مونوکسیدکربن گاز گرفتگی و نشت گاز و نشتی آن توسط بخش پردازشگر دستگاه هشدار دهنده دریافت میشود و مطابق برنامه تعریف شده برای دستگاه، تحلیل شده و در صورت لزوم دستور اعلام خطر میدهد .

بوق اعلام خطر

در گاز گرفتگی و نشتی بوی گاز علاوه بر حسگر گاز منوکسید کربن و پردازشگر دستگاه هشدار دهنده، بوق اعلام خطر هم اهمیت زیادی دارد. چون در شرایط هشدار ساکنین را باخبر میکند. مطابق با استاندارد بین المللی، قدرت بوق دستگاه باید حداقل ۸۲ دسیبل (dB) باشد. این قدرت صوتی برای یک بوق، زیاد اما لازم است. زیرا بوق دستگاه باید انقدر بلند باشد  که بتواند در هنگام شب، افراد در حال خواب رو بیدار کند.

اگر در خانه متوجه نشتی گاز شدیم چه اقداماتی باید انجام بدهیم؟

اگه در خانه متوجه نشت گاز شدید اولین کاری که باید انجام بدهیم این است که برق رو از فیوز اصلی قطع کنید البته اگه کنتور برق در محیطی که آلوده به گازاست، قرار نداشته باشد (اگه محیط تاریک بود هیچوقت برق را روشن نکنید چون باعث آتش سوزی و انفجار میشود). سپس به سرعت شیر اصلی گاز رو ببندید و در و پنجره ها رو باز کنید. بعد افراد خانواده رو از ان محل دور کنید و در نهایت حوله پنبه ای رو مرطوب کنید و با تکان دادن ان، گاز موجود در محیط را به بیرون هدایت کنید. یادتان باشد که هیچوقت از پارچه های نایلونی و پلاستیکی که تولید الکتریسیته ساکن میکنند استفاده نکنید. در ضمن شماره تلفن های ۱۹۴ امداد گاز، ۱۱۵ اورژانس و ۱۲۵ آتش نشانی رو همیشه به یاد داشته باشید تا در صورت لزوم بتوانید از انها کمک بگیرید.